Einstein’ın asırlık teorisi: Kara deliklerin uzay-zamanı büktüğü kanıtlandı

Uluslararası bir bilim ekibi, bir kara deliğin uzay-zaman dokusunu büktüğünü ve sürüklediğini gösteren en net kanıtlara ulaştı. Einstein'ın Genel Görelilik Teorisi'nde öngörülen ancak tespit edilmesi son derece zor olan bu etki, bir yıldızın parçalanma anının izlenmesiyle doğrulandı.

Bilim dünyası, Albert Einstein’ın bir asır önce ortaya koyduğu Genel Görelilik Teorisi'nin en karmaşık öngörülerinden birini daha doğruladı. Küresel bir araştırma ekibi, süper kütleli bir kara deliğin etrafında dönen uzay-zamanın yarattığı fiziksel etkileri ilk kez bu kadar net bir şekilde tespit etti.Araştırma, AT2020afhd olarak adlandırılan ve ‘gelgit bozulması olayı’ olarak bilinen kozmik bir fenomene odaklandı. Bu olayda, süper kütleli bir kara delik, kendisine yaklaşan bir yıldızı parçalayarak yuttu. Yıldızın enkazı kara deliğin etrafında parlak bir disk oluştururken, madde jetleri ışık hızına yakın bir süratle uzaya fırlatıldı.UZAY-ZAMANDA RİTMİK YALPALAMABilim insanları, bu kaotik olay sırasında yayılan radyo ve X-ışını sinyallerinde ilginç bir ritim keşfetti. Veriler, sinyallerin her 20 günde bir tekrar ettiğini ve senkronize bir şekilde hareket ettiğini gösterdi. Bu durum, hem oluşan diskin hem de madde jetinin birlikte ‘yalpaladığına’ (presesyon) işaret ediyordu.Bu yalpalama hareketi, bilimsel literatürde "Lense-Thirring devinimi" olarak bilinen ve dönen bir kara deliğin kütle çekim etkisiyle uzay-zaman dokusunu bir spiral gibi etrafında sürüklemesi olayını kanıtlıyor.‘ŞİMDİYE KADARKİ EN İKNA EDİCİ KANIT’Cardiff Üniversitesi'nden Dr. Cosimo Inserra, elde edilen verilerin önemini vurgulayarak, "Ekibimiz, Lense-Thirring deviniminin şimdiye kadarki en ikna edici kanıtını ele geçirdi" ifadelerini kullandı.Gözlemlerin, kara deliklerin maddeyi nasıl yuttuğuna dair anlayışı derinleştirdiğini belirten Inserra, "Radyo sinyalleri sabit kalmak yerine hızla değişiyordu. Bu değişimleri normal enerji akışlarıyla açıklamak mümkün değildi. Bu durum, dönen bir kara deliğin uzay-zamanı sürüklemesi teorisiyle birebir örtüşüyor" dedi.NASA VE DEV TELESKOPLARIN İŞBİRLİĞİBu tarihi keşif için araştırmacılar, NASA'nın Swift Gözlemevi'nden alınan X-ışını verilerini, Çok Büyük Dizi (Very Large Array) teleskobundan elde edilen radyo ölçümleriyle birleştirdi. Ayrıca kara deliğin çevresindeki maddenin yapısını ve bileşimini anlamak için spektroskopi yöntemine başvuruldu.Elde edilen bulgular, aşırı yerçekiminin ve dönen kütlelerin uzayda yarattığı ‘gravitomanyetik’ etkileri gözler önüne seriyor. Bu keşif, sadece Einstein’ın erken dönem çalışmalarını doğrulamakla kalmıyor, aynı zamanda evrendeki en yıkıcı olayların arkasındaki fizik kurallarının anlaşılmasında yeni bir kapı aralıyor.