500 milyar dolarlık hedefe stratejik adım! Özel statülü şirketler Kaldıraç etkisi yapacak

Küresel ticarette tedarik zincirlerinin yeniden şekillendiği bir dönemde Türkiye, ihracat mimarisini güçlendirecek yeni bir adım attı. Bakanlık, Güçlendirilmiş Özel Statülü şirketler Modeli’ni hayata geçirdi. Model; ihracatta ölçek ekonomisi yaratmayı, firmaların küresel pazarlarda rekabet gücünü artırmayı ve Türkiye’nin 500 milyar dolarlık ihracat hedefinde kurumsal sıçramayı hedefliyor.

Türkiye 2025 yılını ihracatta rekorlarla kapatırken, yeni yılda rotasını dış satımda daha güçlü büyümeye çevirdi. Toplam mal ve hizmet ihracatının yıllıklandırılmış bazda 395 milyar dolara yaklaşmasıyla birlikte 2030’da 500 milyar dolarlık ihracat hedefine bir adım daha yaklaşıldı. Ticaret Bakanı Ömer Bolat da bir süre önce yaptığı bir açıklamada, “Toplam mal ve hizmetler ihracatında 400 milyar dolara yaklaştık. 500 milyar dolara da ulaşmak elimizde” yorumunda bulundu.Bu doğrultuda Ticaret Bakanlığı’nın hayata geçirdiği Güçlendirilmiş Özel Statülü şirketler Modeli, küresel ticarette dengelerin değiştiği bir dönemde Türkiye’nin ihracat mimarisini yeniden kurgulayan stratejik bir reform olarak öne çıkıyor.Küresel tedarik zincirlerinin yeniden şekillendiği, ölçek ekonomisi ve finansman gücünün rekabette belirleyici hale geldiği mevcut konjonktürde bu adım; ihracatı yalnızca miktar olarak değil, niteliksel olarak da dönüştürmeyi hedefliyor.iHRACATTA SÜRDÜRÜLEBiLiR BAşARISermayesi güçlü, kurumsal yapısı gelişmiş ve yüksek ihracat tecrübesine sahip şirketlerin merkezde olduğu modelle, firmaların güçlerini birleştirerek dünya pazarlarında daha etkin ve sürdürülebilir biçimde varlık göstermesi öngörülüyor. Güçlendirilmiş Özel Statülü şirketler Modeli, ihracatı artırmak ve ölçek ekonomisini büyütmek için tasarlandı. O nedenle dış ticaret sermaye şirketi statüsü yeniden tanımlandı. Model, büyük ölçekli firmalar ile KOBi’ler arasındaki işbirliğini kurumsal bir çatı altında buluşturuyor. Böylece küçük ve orta ölçekli işletmelerin de büyük pazar fırsatlarına erişimini kolaylaştırmayı hedefliyor.HER YIL BAŞVURU GEREKYeni düzenlemelere göre dış ticaret sermaye şirketi statüsü alabilmek için şirketlerin bir önceki takvim yılında en az 100 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmiş ve en az 10 milyon TL ödenmiş sermayeli anonim şirket niteliğinde olmaları gerekecek. Bu koşulları sağlayan şirketler, her yıl ocak ayının son gününe kadar Ticaret Bakanlığı’na başvurarak özel statü talebinde bulunabilecek. Halihazırda bu statüye sahip firmalar da benzer şekilde statü yenilemesi yapabilecek. Ayrıca, mevcut kararda yer almayan yeni şirketlerin de başvuru tarihinden geriye dönük 12 aylık performanslarının incelenmesi sonucunda şartları karşılamaları halinde bu statüyü alabilmelerinin önü açılıyor.KONSORSiYUMDA KOBi’LERE TEşViKÖte yandan, modelin ikinci ayağını oluşturan sektörel dış ticaret şirketi statüsü, birden fazla firmanın güç birliği yapmasına dayanıyor. Aynı veya tamamlayıcı sektörlerde faaliyet gösteren en az 5 şirketin bir araya gelerek, toplamda en az 5 milyon TL ödenmiş sermayeli bir anonim şirket kurması halinde bu şirket, sektörel dış ticaret şirketi statüsü için başvuruda bulunabilecek.Bu yapılanmayla özellikle KOBi’lerin bir konsorsiyum halinde ihracat yapmaları teşvik ediliyor. Sektörel dış ticaret şirketleri, üyelerinin ihracat, finansman, tedarik, nakliye, sigorta ve gümrükleme gibi alanlardaki ihtiyaçlarını ortaklaşa karşılayarak, dış ticarette uzmanlaşmayı ve daha etkin faaliyet göstermeyi amaçlıyor. Böylece, küçük ve orta boy işletmeler tek başına ulaşamayacakları pazarlara birlikte erişebilme ve büyük ölçekli rakiplerle rekabet edebilme imkanına kavuşacak.iHRACATI YÖNETEN EKOSiSTEMihracatta yenilenen teşviklerle birlikte özel statülü şirketlerin güçlendirilmesinin kaldıraç etkisi yaratabileceğini söyleyen Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Karakaş, Güçlendirilmiş Özel Statülü şirketler Modeli’nin Türkiye’nin ihracat anlayışında önemli bir dönüşümüne işaret ettiğini belirtti. Karakaş, bu modelin ihracatı yalnızca teşviklerle desteklenen bir faaliyet olmaktan çıkardığını, kurumsal kapasite, ölçek ekonomisi ve sürdürülebilirlik ekseninde yeniden refiklik modeline yakın bir model olduğunu söyledi. Karakaş, klasik teşvik mekanizmalarının çoğunlukla firma bazlı ve kısa vadeli desteklere odaklandığını hatırlatarak, “Bu model ise firmaları doğrudan tek tek desteklemek yerine, ihracatı yöneten, organize eden ve KOBi’leri küresel sisteme entegre eden güçlü yapılar oluşturmayı hedefliyor. Bu yönüyle Güçlendirilmiş Özel Statülü şirketler Modeli, ‘destek alan ihracatçı’ anlayışından, ‘ihracatı birlikte yöneten ekosistem’ anlayışına geçişi temsil ediyor” dedi.ÖZEL STATÜLÜ ŞİRKET NASIL ALINIR? Güçlendirilmiş Özel Statülü Şirketler Modeli kapsamında iki ayrı statü bulunuyor:1. Dış Ticaret Sermaye Şirketi (DTŞ)2. Sektörel Dış Ticaret Şirketi (SDTŞ)Geçiş dönemi istisnası31 Aralık 2026’ya kadar başvuracak şirketler için ödenmiş sermaye şartı en az 2 milyon TL olarak uygulanacak.Yetki ve sorumluluklar* Başka firmaların ihracatına aracılık edebilir.* Kendi nam ve hesabına satın alıp ihraç ettiği ürünlerde idari ve cezai sorumluluğu üstlenir.SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETİ (SDTŞ) STATÜSÜ ŞARTLARI* Aynı veya tamamlayıcı sektörlerde faaliyet gösteren en az 5 şirketin bir araya gelmesi* Anonim şirket statüsü * En az 5 milyon TL ödenmiş sermaye * Ortak olan her şirketin, başvuru tarihinden en az 2 yıl önce ticaret siciline kayıt* Ortaklardan hiçbirinin sermaye payının, toplam sermayenin yüzde 20’sini aşmamasıFaaliyet alanları: İhracat, finansman, tedarik, nakliye, sigorta, gümrükleme